Zeg je overgang, dan zeg je opvliegers. Opvliegers behoren tot de meest bekende overgangsklachten en vaak ook de meest gehate. Niet alleen omdat de sensatie van een interne hittegolf heel vervelend is, maar ook omdat het zweten en de roodheid zeer goed zichtbaar zijn. Het zweten veroorzaakt vaak doorweekte plekken in kleding en soms ook transpiratiegeur. De opvallende roodheid maakt een vrouw onzeker, zeker ook omdat het soms met blozen wordt verward. En is de opvlieger voorbij? Dan voelt het bezwete lichaam al snel koud aan.
Overgang en klachten
Overgangsklachten beperken zich niet tot fysieke klachten. Hormonale schommelingen hebben ook effect op emoties. Wie kent niet het korte lontje van vrouwen rondom de menstruatie? En het ‘ik ben te dik, lelijk en waardeloos’ gevoel? Die emoties worden voornamelijk getriggerd door verminderde vrouwelijk hormonen. En dat is precies wat er speelt in de overgang.
Hormoonschommelingen en huilbuien
Geen wonder dat hormoonschommelingen en afname van oestrogeen en progesteron in de overgang invloed kunnen hebben op het humeur. Prikkelbaarheid, feller reageren dan anders, of juist om het minste of geringste moeten huilen. En soms ook heimwee hebben naar de tijd voor de overgang. Toen de kinderen nog klein waren. Toen de relatie nog vanzelfsprekend was. Toen seks nog geen probleem was. Toen opvliegers en zweetaanvallen nog ver te zoeken waren, toen je nog een taille had…
Als je vrouwen vraagt naar overgangsklachten dan noemen ze direct ‘opvliegers’. Inwendige ‘hittegolven’ die ontstaan door miscommunicatie tussen het brein en de hormoonhuishouding. Het brein denkt dat je oververhit raakt en reageert. Het gevolg? De vlammen slaan je uit, overmatig transpireren, rode huid, soms hartkloppingen en duizeligheid.
En juist die hartkloppingen vragen om extra aandacht.
In het rijtje van overgangsklachten en overgangsverschijnselen noemen de meeste vrouwen naast opvliegers, stemmingswisselingen, zweten en hartkloppingen ook gewichtstoename. Die toename van gewicht wordt veroorzaakt door sterke afname van het hormoon oestrogeen. En dat heeft gevolgen voor de stofwisseling en het verminderd verbranden van calorieën. Dus zonder veranderingen in het eetpatroon kan dit toch tijdens de overgang betekenen dat je zwaarder en dikker wordt.
Tijdens de overgang krijgen de meeste vrouwen te maken met verschillende overgangsklachten. De mate waarin en de duur zijn niet te voorspellen. En de klachten verschillen sterk tussen vrouwen onderling. Heeft de ene vrouw tijdens de overgang nooit last van ongewild urineverlies, dan noemt de ander die stressincontinentie als een van de meest vervelende en beschamende overgangsverschijnselen.
Het is natuurlijk zo dat de overgang zich voordoet in een leeftijdsfase dat een vrouw ouder wordt. Ook de spieren worden dan onvermijdelijk wat slapper. Dat geldt ook voor de bekkenbodemspieren en de sluitspier. Dus ongewenst urineverlies is geen overgangsklacht maar een ouderdomsklacht? Dat is niet helemaal waar. Door het afnemen van oestrogeen veroudert het spierstelsel en weefsel namelijk sneller. En dat geldt ook voor de spieren in de bekkenbodem. Dus de kans op urineverlies neemt tijdens de overgang toe onder invloed van het dalend oestrogeenlevel.
Je schildklier is een zeer klein orgaan in je hals, met een belangrijke taak. De schildklier stuurt je stofwisseling aan door het hormoon thyroxine aan te maken. En die thyroxine is behoorlijk bepalend in je gevoel van lichamelijk welbevinden. Een te snel of te traag werkende schildklier heeft direct effect op je stofwisseling en hoe je je voelt. Een te traag werkende schildklier levert een reeks aan vage klachten op. Klachten die veel lijken op overgangsklachten.
Over hormonale veranderingen tijdens de puberteit en zwangerschap is veel geschreven en wordt ook veel en makkelijk gesproken. Gaat het echter over de overgang en overgangsklachten bij vrouwen, dan wordt het lastiger.
De volkomen natuurlijke overgangsfase van vruchtbare vrouw naar onvruchtbare vrouw lijkt soms wel een taboe. Het stereotiepe beeld van de vrouw met een kort lontje die van de ene opvlieger in de andere opvlieger schiet is redelijk hardnekkig. Terwijl overgangsklachten er in alle soorten en maten zijn. En het juist voor vrouwen in de overgang belangrijk is om informatie, ervaringen en tips te delen. Zodat ze weet dat ze niet alleen staat in dit proces. En ze de overgangsverschijnselen herkent en weet hoe ze daar zo goed mogelijk mee om kan gaan.
Als de vrouw in de overgang terechtkomt verandert er veel. Het is de afronding van haar vruchtbare leeftijd, een natuurlijk veranderingsproces. Maar dat wil nog niet zeggen dat deze fase in het leven van de vrouw probleemloos verloopt. Over het algemeen ervaren alle vrouwen overgangsklachten. Iedere vrouw is uniek, en dat geldt ook voor vrouwen in de overgang Dus niet alleen de overgang en overgangsklachten kunnen onderling sterk verschillen, maar ook de wijze waarop de vrouw ermee omgaat.
Als je vraagt naar klachten die bij de overgang horen, dan noemt iedereen de opvliegers. Een overbekende overgangsklacht. Sommige vrouwen kunnen naast lichamelijke overgangsverschijnselen ook behoorlijk last krijgen van mentale klachten. Sombere gevoelens en stemmingswisselingen. Voor een vrouw kan het heel beangstigend zijn zichzelf soms ‘kwijt te raken’ tijdens de overgang. Tijdelijk geen grip meer te hebben op haar emoties. Die angstgevoelens lijden soms tot hyperventilatie.
De overgang is een volkomen natuurlijk proces en de meeste overgangsklachten zijn onlosmakelijk met dat proces verbonden. Lichamelijke en geestelijke klachten kunnen heel vervelend zijn, maar ze zijn wel onschuldig en verdwijnen uiteindelijk na de overgang. De overgang bij vrouwen kan jaren duren. En overgangsverschijnselen dus ook. Sommige overgangsklachten bij vrouwen zijn heel bekend, zoals opvliegers, transpireren en onregelmatige menstruaties.
Gemiddeld vindt de allerlaatste menstruatie – de menopauze- plaats rond het 51e jaar. In de overgang, de jaren voor en na die menopauze, ervaren veel vrouwen overgangsklachten. Over die klachten valt weinig te zeggen qua duur, heftigheid en frequentie. Het is begrijpelijk dat vrouwen naar elkaars ervaringen luisteren, maar ook belangrijk dat ze zich realiseren dat zij uniek zijn. Dus dat het volkomen natuurlijke proces van de overgang bij iedere vrouw totaal anders verloopt.