Zeg je overgang, dan zeg je opvliegers. Opvliegers behoren tot de meest bekende overgangsklachten en vaak ook de meest gehate. Niet alleen omdat de sensatie van een interne hittegolf heel vervelend is, maar ook omdat het zweten en de roodheid zeer goed zichtbaar zijn. Het zweten veroorzaakt vaak doorweekte plekken in kleding en soms ook transpiratiegeur. De opvallende roodheid maakt een vrouw onzeker, zeker ook omdat het soms met blozen wordt verward. En is de opvlieger voorbij? Dan voelt het bezwete lichaam al snel koud aan.
Alle artikelen met
Overgangsklachten
Overgangsklachten beperken zich niet tot fysieke klachten. Hormonale schommelingen hebben ook effect op emoties. Wie kent niet het korte lontje van vrouwen rondom de menstruatie? En het ‘ik ben te dik, lelijk en waardeloos’ gevoel? Die emoties worden voornamelijk getriggerd door verminderde vrouwelijk hormonen. En dat is precies wat er speelt in de overgang.
Hormoonschommelingen en huilbuien
Geen wonder dat hormoonschommelingen en afname van oestrogeen en progesteron in de overgang invloed kunnen hebben op het humeur. Prikkelbaarheid, feller reageren dan anders, of juist om het minste of geringste moeten huilen. En soms ook heimwee hebben naar de tijd voor de overgang. Toen de kinderen nog klein waren. Toen de relatie nog vanzelfsprekend was. Toen seks nog geen probleem was. Toen opvliegers en zweetaanvallen nog ver te zoeken waren, toen je nog een taille had…
Als je vrouwen vraagt naar overgangsklachten dan noemen ze direct ‘opvliegers’. Inwendige ‘hittegolven’ die ontstaan door miscommunicatie tussen het brein en de hormoonhuishouding. Het brein denkt dat je oververhit raakt en reageert. Het gevolg? De vlammen slaan je uit, overmatig transpireren, rode huid, soms hartkloppingen en duizeligheid.
En juist die hartkloppingen vragen om extra aandacht.
In het rijtje van overgangsklachten en overgangsverschijnselen noemen de meeste vrouwen naast opvliegers, stemmingswisselingen, zweten en hartkloppingen ook gewichtstoename. Die toename van gewicht wordt veroorzaakt door sterke afname van het hormoon oestrogeen. En dat heeft gevolgen voor de stofwisseling en het verminderd verbranden van calorieën. Dus zonder veranderingen in het eetpatroon kan dit toch tijdens de overgang betekenen dat je zwaarder en dikker wordt.
Vaak wordt de term menopauze gebruikt als synoniem voor de overgang. De menopauze is echter de allerlaatste menstruatie. Pas als de menstruatie een aaneengesloten jaar is weggebleven, spreken we van de menopauze. Vanaf dat moment is de vrouw onvruchtbaar, en komt haar cyclus ook niet meer terug.
Wat nou als er na dat jaar toch weer sprake is van vaginaal bloedverlies?
Je schildklier is een zeer klein orgaan in je hals, met een belangrijke taak. De schildklier stuurt je stofwisseling aan door het hormoon thyroxine aan te maken. En die thyroxine is behoorlijk bepalend in je gevoel van lichamelijk welbevinden. Een te snel of te traag werkende schildklier heeft direct effect op je stofwisseling en hoe je je voelt. Een te traag werkende schildklier levert een reeks aan vage klachten op. Klachten die veel lijken op overgangsklachten.
Over hormonale veranderingen tijdens de puberteit en zwangerschap is veel geschreven en wordt ook veel en makkelijk gesproken. Gaat het echter over de overgang en overgangsklachten bij vrouwen, dan wordt het lastiger.
De volkomen natuurlijke overgangsfase van vruchtbare vrouw naar onvruchtbare vrouw lijkt soms wel een taboe. Het stereotiepe beeld van de vrouw met een kort lontje die van de ene opvlieger in de andere opvlieger schiet is redelijk hardnekkig. Terwijl overgangsklachten er in alle soorten en maten zijn. En het juist voor vrouwen in de overgang belangrijk is om informatie, ervaringen en tips te delen. Zodat ze weet dat ze niet alleen staat in dit proces. En ze de overgangsverschijnselen herkent en weet hoe ze daar zo goed mogelijk mee om kan gaan.
Als je als vrouw in de overgang komt, dan is het bijna onvermijdelijk dat ook je partner, je huwelijk of je relatie onderdeel uitmaken van dat overgangsproces. De vrouw ervaart de overgangsklachten aan den lijve, maar haar omgeving krijgt zeker ook te maken met de effecten. Dat geldt voor de lichamelijke overgangsklachten, maar zeker ook voor de geestelijke overgangsklachten.
Vrouwen in de overgang zitten in een meerjarig transitieproces. Zij ervaren mentaal en fysiek wat het betekent om de vruchtbare jaren achter je te moeten laten. Dat is soms confronterend en best lastig. Zeker als je het gevoel hebt dat je partner je niet begrijpt.
Als de vrouw in de overgang terechtkomt verandert er veel. Het is de afronding van haar vruchtbare leeftijd, een natuurlijk veranderingsproces. Maar dat wil nog niet zeggen dat deze fase in het leven van de vrouw probleemloos verloopt. Over het algemeen ervaren alle vrouwen overgangsklachten. Iedere vrouw is uniek, en dat geldt ook voor vrouwen in de overgang Dus niet alleen de overgang en overgangsklachten kunnen onderling sterk verschillen, maar ook de wijze waarop de vrouw ermee omgaat.
Als je vraagt naar klachten die bij de overgang horen, dan noemt iedereen de opvliegers. Een overbekende overgangsklacht. Sommige vrouwen kunnen naast lichamelijke overgangsverschijnselen ook behoorlijk last krijgen van mentale klachten. Sombere gevoelens en stemmingswisselingen. Voor een vrouw kan het heel beangstigend zijn zichzelf soms ‘kwijt te raken’ tijdens de overgang. Tijdelijk geen grip meer te hebben op haar emoties. Die angstgevoelens lijden soms tot hyperventilatie.
Als een vrouw ernstige last heeft van vleesbomen, een verzakking, baarmoederhalskanker of endometriose kan een gynaecoloog besluiten de baarmoeder volledig te verwijderen; een hysterectomie.
Veel vrouwen denken dat je na het verwijderen van de baarmoeder in de overgang komt. Dat is niet het geval. Niet de baarmoeder maar de eierstokken zijn verantwoordelijk voor de productie van vruchtbaarheidshormonen. En pas als die hormoonproductie sterk afneemt start de overgang. Waarschijnlijk met alle bijbehorende overgangsklachten. Van de bekende opvliegers en zweetaanvallen tot stemmingswisselingen en slaapproblemen.
De overgang is een volkomen natuurlijk proces en de meeste overgangsklachten zijn onlosmakelijk met dat proces verbonden. Lichamelijke en geestelijke klachten kunnen heel vervelend zijn, maar ze zijn wel onschuldig en verdwijnen uiteindelijk na de overgang. De overgang bij vrouwen kan jaren duren. En overgangsverschijnselen dus ook. Sommige overgangsklachten bij vrouwen zijn heel bekend, zoals opvliegers, transpireren en onregelmatige menstruaties.
Hoe weet je nu of de overgang is begonnen? Wat zijn overgang symptomen? Is er een overgang leeftijd te benoemen?
Iedere vrouw is uniek. En dus heeft zij een unieke menstruatiecyclus en bijbehorende vruchtbaarheid. Ook de afronding van de vruchtbare periode verloopt bij iedere vrouw anders. Vroeg of laat doorloop je de fasen van de overgang: pre-menopauze, menopauze en post-menopauze. Van de eerste overgangsverschijnselen tot het definitief wegblijven van de menstruatie. En het hervinden van een nieuwe (hormonale) balans. De overgang kondigt zich niet aan op een exacte leeftijd of met vaststaande overgangsklachten.
Als de eerste overgangsverschijnselen zich aankondigen, willen vrouwen graag weten waar ze aan toe zijn. Hoe lang gaat de overgang duren? De afsluiting van de vruchtbare periode verloopt voor iedere vrouw echter anders. De tijd tussen het onregelmatiger worden van de menstruatiecyclus en de menopauze (allerlaatste menstruatie) is gemiddeld vier jaar. Niet alleen in de periode tot de laatste menstruatie kunnen vrouwen overgangsklachten ervaren, maar ook in de periode erna: de post-menopauze. Het lichaam is duidelijk op zoek naar een nieuw hormonaal evenwicht. Sommige vrouwen hebben gedurende 10 jaar overgangsklachten, terwijl anderen slechts een korte(re) periode ervaren dat ze in de overgang zijn. Het draaiboek en de tijdsduur van dit ingrijpende veranderingsproces ligt dus niet vast.
Gemiddeld vindt de allerlaatste menstruatie – de menopauze- plaats rond het 51e jaar. In de overgang, de jaren voor en na die menopauze, ervaren veel vrouwen overgangsklachten. Over die klachten valt weinig te zeggen qua duur, heftigheid en frequentie. Het is begrijpelijk dat vrouwen naar elkaars ervaringen luisteren, maar ook belangrijk dat ze zich realiseren dat zij uniek zijn. Dus dat het volkomen natuurlijke proces van de overgang bij iedere vrouw totaal anders verloopt.